İKNA – JANE AUSTEN KİTAP YORUMU :

 Bu yorumda tutmuyorum kendimi hazır olun :) Ama tüm yazıyı güvenle okuyabilirsiniz, spoiler yok.

‘’Ve şimdi bir yabancı gibiydiler. Hayır, yabancıdan da daha kötü durumdaydılar. Çünkü bir daha asla tanışamazlardı. Sürekli bir yabancılaşmaydı bu.’’

Jane Austen’in yazmayı bitirdiği son roman, benim de onu okumayı bitirdiğim son romanı oldu.

Ne yalan söyleyeyim Austen’in kitaplarına noktayı İkna ile koymayı beklemiyordum. Final kurdelesini bu kitapla göğüslemek, planım dâhilinde olmasına dâhilindeydi ama bunu gerçekleştirmek yine de beni epey şaşırttı :)  Çünkü benim okuma işlerim genelde planladığım gibi gitmez. Planlar yaparım ama doğaçlama okumaya meyilliyimdir. Kısacası bunu başarmış olmak… Nasıl desem? Gurur verdi :D Başarmış gibi hissettim. Tam olarak neyi başardım bilmiyorum ama zafer bayrağını tepeye dikmiş gibi hissediyorum. Ama zirve yalnız arkadaşlar. Zirveye ulaştım ama şimdi gidecek yerim, okunacak başka Austen romanım kalmadı.

Zirvenin Jane Austen ile vedalaşma hüznünü ancak ileride gördüğüm Charlotte Bronte ve Elizabeth Gaskell Tepeleri hafifletiyor (Shirley’i ve Kuzey ve Güney’i nihayet aldım evet *yazar burada içinden çığlık atıyor*).

 

‘’Gizli bir mest olmayla dans eden ruhundaki gülümseme belli olmasın diye dizginlendi.’’

(gelen kitap kargosunu ortamda açarken ben)

 

İşte bu türden hafifletici nedenlerim olmasa muhtemelen bu veda bana daha fazla hüzün verirdi. Şimdiyse Austen’in kitaplarını okumanın verdiği mutluluk ağır basıyor. İkna hiç de fena bir son olmadı. Anne Elliot ve Frederick Wentworth ikilisi için kalbimde ve beynimde uygun bir oda ayırıp hikâyelerini hatırlayacağımdan eminim.

 

‘’Biz kadınlar kesinlikle sizin bizi unuttuğunuz kadar çabuk unutamayız sizi, belki de bu bizim erdemimiz olmaktan ziyade kaderimizdir. Kendimize engel olamayız. Evde sakin bir şekilde yaşıyoruz ve duygularımızın etkisinde kalıyoruz. Sizi hayata geri dönmeye zorlayan uğraşlarınız var. Sizin her zaman bir mesleğiniz, izleyeceğiniz bir yol, öyle ya da böyle bir işiniz var. Sürekli bir uğraş ya da değişiklik, insanın üzerindeki üzüntünün etkisini kısa zamanda zayıflatır.’’

KONUSU :

 Sir Walter Elliot’un iyi yürekli, güzel ortanca kızı Anne Elliot, deniz subayı olan Frederick Wentworth’ün evlilik teklifini kabul eder. Ancak babası, ablası ve yakın aile dostları Lady Russell tarafından Wentworth’ün sosyal statüsü ve serveti Elliot ailesine denk bulunmaz. Bunun uygun bir birleşme olmayacağına dair genç ve tecrübesiz Anne’yi ikna ederler. Anne, Wentworth’ü sevse de nişan bozulur. Wentworth İngiltere’yi terk ederek kendini denizlere verir. Yedi yıl sonra genç adam İngiltere’ye döner. Donanmada katıldığı savaşlarla hem servet sahibi olmuştur hem de Yüzbaşı ünvanını almıştır. Anne ise çevredekilerin artık evde kalmış olarak baktığı yirmi yedi yaşında bir kızdır.

 

‘’Anne’nin ruhu sadece şiir mısralarının ona verebileceği bir yalnızlık ve sessizliği istiyordu.’’

‘’Fakat Anne’nin morali o kadar çok yıpranmıştı ki ruh hali sadece sessizlik içinde huzur bulabileceği evi için uygundu.’’

‘’Ah Anne… sen bensin!‘’

diye düşünüp durdum bu satırları okudukça.

Sabırda benim üst sürümümsün gerçi. Ben Mary’e senin gösterdiğin sabrın yarısını bile gösterebilir miydim emin değilim. Hıh bir de ben şiirden pek anlamam, onun için üstüme alınamadım bazı satırları :) Ama şiirden bahseden düzyazının verdiği edebi zevki tadabilirim sanırım :)

 

‘’Ve ondan çok nadir tamamıyla zevk alabilenler tarafından bir tat alınıyor olmasının şiir için bir şanssızlık olduğunu düşündüğünü, ona gerçek değerini verebilecek olan duyguların ise sadece tedbirli şekilde tadılması gereken duygular olduğunu söyledi.’’

(bu durumu şiirlerden ziyade kendim için şanssızlık olarak görsem de işin iyi tarafı, bu duygulara düşme ihtimalimin düzyazı okurken daha az olması sanırım)

 

Jane Austen okurken hep gördüğümüzden, İkna’daki farklı renkte karakterler bile tanıdık geldiler kitap boyunca. Tatlı bir tanıdıklık… Kitabın sonunu bir Austen okuru olarak öngörmek mümkündü ama buna rağmen son elli sayfada ayaklarım yere basmadan okudum satırları. Wentworth’ün mektubuna kalbimizi bıraktırması dışında Austen yine kitap boyunca ufak hoşluklar gizlemişti Wentworth’ün hareketlerine, Anne’nin sözlerine…  

 

‘’Sevdiğimiz şeyleri onaylamak için gerekçeler ne kadar da çabuk ortaya çıkar!’’

‘’Çok az kişisel kusur vardır ki beğenilen tavırlar onları yavaş yavaş bakana daha az çirkin göstermesin.’’

Gerçekten yasal olmamalı böyle erkek karakterlerin var olabileceğini düşündürtmek okurlara. Sonra gerçekte var olabilirler yanılgısına kapılıyoruz (Ne zaman bir Mr. Darcy’e denk geliriz belirsiz.). Sen git hem ince ince eleştirini yap topluma, kadının erkeğin toplumdaki yerlerine, hem de tüm kalıpları –gerçeküstü şekilde(?)- yıkacak bir aşk yaz. Ayakları yere bastıracak bir yargıdan sonra hoop ayaklarımız yerden kesiliveriyor, şaşıyoruz. İnansak mı, inanmasak mı? Kim kimi o kadar yıl sevmeyi sürdürür? Gerçekte mümkün müdür, oluru var mıdır?

‘’Evet, lütfen eğer mümkünse kitaplardan örnekler vermeyin bana. Erkekler kendi hikâyelerini anlatmak için her türlü avantaja sahip. Eğitim çok büyük bir oranda onların elinde, kalem onların elinde. Kitapların bir şeyleri kanıtlamasına izin vermeyeceğim.’’

 

İkna, yazarın ölümünden sonra abisi tarafından yayınlatılmış bir eser. Kitabın adını da abisi koymuş zaten. Jane Austen kitabından Elliotlar olarak bahsediyormuş ama abisi nokta atışı yaparak bence on ikiden vuran bir ad vermiş kitaba. İkna’dan başka bir isim düşünemiyorum ben Anne ve Wentworth’ün hikâyesine.

Jane Austen okumak benim için hep keyifli. Ammaa...Kitabın benim okuduğum halinde keyif kaçıracak çok şeyi vardı var olmasına da... Metnin özü kafa tuttu resmen okuma keyfim kaçmasın diye.

Üzgünüm ama elimdeki kitap yer yer translate çevirisi gibiydi, -de ve –da’lar ayrı yazılmaları gereken yerde bitişik, bitişik yazılmaları gereken yerde ayrı yazılmışlardı. Çeviri, kadın bir karaktere Mr. hitabını kullanabiliyor, cümlenin yarısında seçili metni kalın yazı tipine dönüştürüp insanı şaşırtabiliyordu. Umarım bu özensizlik sadece elimdeki basımla sınırlıdır. Ne diyeyim? 

Biraz zaman geçsin başka bir çeviriyle yeniden okurum ben İkna’yı. Bu kesmedi beni :D