CEVAPSIZ MEKTUPLAR – JANG EUN-JİN KİTAP YORUMU :

Yıl 2024. Nobel Edebiyat Ödülü’nü Koreli bir yazar aldı bilirsiniz: Han Kang.

Ben bu yazarı okumadım.

Dahası Kore Edebiyatı’na dair hiçbir şey okumadım.

Aferin bana!

Muhakkak okuyayım diyorum ama ön yargıysa ön yargı, yazarın ne Vejetaryen’ini ne başka bir romanını seveceğimi düşünmüyorum. Kitabı kütüphaneden kaç defa alayım dedim ama yok, elimi kitaba götüremiyorum. Aman dedim en sonunda, atom çekirdeği mi parçalayacağız altı üstü ön yargı deyip uzanmayı başarabildim kitaplara. Lâkin atom çekirdeğini parçalamak, ön yargıları parçalamaktan kolaydır diye boşuna dememişler, deste deste Han Kang kitabı arasından gittim ‘’başka’’ Koreli yazarların rafta eser miktarda bulunan kitaplarından alıp çıktım.

Üzgünüm Nobel, üzgünüm yazar hanımefendi bana yine başka baharasınız… Ama yine de iyi ilerledim di mi :)

Kore Edebiyatı’na planlamadığım şekilde böyle bir girişim oldu anlayacağın sevgili okur…

Bu yorumu gerek deneyimimle gerek alıntılarla biraz uzatacağım için şuraya yazıya eşlikçi parçalar bırakıyorum:

COSMIC RAILWAY – EXO      TAEYANG - NIGHTFALL

      

 

Cevapsız Mektuplar ve Veda, işte benim Kore Edebiyatı’na plansız giriş kitaplarım :)

Benim kütüphaneden bu kitapları ödünç aldığım hafta, il dışından uzaklardan çok sevdiğim biri geldi ziyaretime. Çok zaman olmuştu yüz yüze görüşmeyeli ve kendisi bu şehre ilk kez kalmaya geliyordu. E öyleyse? Doyasıya deniz, doyasıya eğlence!

Fazla vaktimiz de yoktu aslında, iki günde ne yapabilirsek onu yapacaktık. Gezi rotamızı çizdim, planımızı yaptım.

Geldiği ilk gün gökyüzü kapalıydı ama hava güzeldi. Gecenin ilerleyen saatlerini bile dışarıda değerlendirdik. Ertesi sabah için havadan yana sevimsiz bir uyarı geçti telefonum: Yağmur bekleniyormuş! Ama ertesi gün uyandığımızda hava pek parlaktı, belki tahminler asılsızdı… Şemsiye almamıza bile gerek kalmayabilirdi.

Neşeyle kahvaltımızı yaptık. Çıktık, ben de gezi planımızı uygulamaya koydum :) Yorulunca yemek yiyelim de hız kesmeden ikinci yarıya geçelim dedik. Ama verdiğimiz ara esnasında gökyüzü bozmuş, sakin sakin toplanan beyaz bulutlar ne ara renk değiştirdiğini anlamadığım bir şekilde kararmışlardı. Derken rüzgâr da başladı. Öyle böyle değil, bir şeye kızmış da hıncını sahilden kumlarla beraber insanları da süpürerek atarcasına bizi yarı sürükleyerek en yakın kafeye kaçmaya -pardon oturmaya- mecbur bıraktı. A planım ciddi manada suya düşmüştü.

Gökten bir damla yağmur düşsün sahil kafelerinde yer kalmıyor burada zaten, yine aynısı oldu. Her yer insan, her yer insan. Oturabilecek miyiz bakalım derken tıklım tıklım kafede nasibimize mükemmel bir köşede kahve makineleri ve mekanın uğultusu eşliğinde kahvelerimizle oturmak düştü de rahatladım.

Hahah diye düşündüm, bu sadece A planıydı. Daha B, C, D, E, F, G planlarım var. Hepsi de suya düşemezdi ya :D

Kahvenin yanına ne iyi gider? Kitap! Çok şükür çantama iki kitabı da atmıştım. Hâl böyleydi madem biz de günün devamını Kitap Okuma Buluşması’na çevirmeye karar verdik. Karşı taraf Veda’yı seçince payıma Cevapsız Mektuplar düştü benim de.

Cevapsız Mektuplar’ı okumak; biraz da fondaki beyaz gürültü ve kahve kokusunun etkisiyle, camın gerisinde şiddetle sallanan palmiyeler olmasa havanın fenalığını unutturacak cinsten kuvvetli bir etki gösterdi üstümde. Uzun lafın kısası bu büyülü atmosfere yakışır bir kitap çıktı Cevapsız Mektuplar.

 *

O kız, inanılmayacak derecede tıpkı eskiden olduğu gibiydi. Önüne düşen saçlarını sol eliyle arkaya atma alışkanlığı bile aynı. Bu nedenle biraz öfkeleniyorum. Çünkü az da olsa değişmiş olsaydı onu başka birisi sanabilirdim. O kızın seçtiği kahve bir sihir gibi o günkü keyfime ya da havaya uygun olurdu. Bugün de kesinlikle öyle olacak.

Aslında kahveyi sevmem. O kızla tanışmadan önce benim için kahve, tadıyla kokusu büsbütün farklı bir içecekti. Kokusu oldukça güzeldi ama tadına baktığımda bildiğim kokunun tadı asla gelmediği gibi, tıpkı Doğu'nun geleneksel tıbbında kullanılan, acı mı acı ilaç tadını andıran bir çaydı. Bundan dolayı tadı, kahve değil de arada bir şekerin hatırına içtiğim çaydı. O kızla tanışınca kahvenin tadını tam anlamıyla aldım ama o kızdan ayrıldıktan sonra kahve, benim için arada bir içtiğim bir çay oluverdi. Ayrılmak böyle bir şey işte. Biriyle görüşmeden önceki eski durumuna dönmek...

Sipariş verdikten sonra bana delici gözlerle bakarak soruyor:

"İyi misin?"

Muhtemelen "Benden ayrıldıktan sonra iyi misin?" demeye getirmişti. İyiyim dersem üzülecekti, iyi değilim dersem üzüldüğünü söyleyecekti.

 *

Okumaktan giderek daha fazla keyif aldım. Karakterin yolculuğunu, düşüncelerini, köpek Wajo’yu giderek daha fazla benimsedim. Ben de onlarla yola koyuldum. Ve Wajo bana ileride bir şeyler yazarsam eğer, olay örgümde bir evcil hayvana yer vermem gerektiğini hatırlattı.

Ayrıca Motel Ay ve Altı Peni’nin sahibi olan adamın ressam olması ve bütün kapılara sayılar yerine ressam adlarından oluşan isimler verip odaları o temayla döşemesi: Gogh’un odası, Picasso’nun odası gibi bana verdiği güzel bir ilhamdı.

Yan taraftaki sehpanın üzerinde duran Hopper'la ilgili kitaplara göz atıyorum. 1882'de doğup 1967'de öldüğü, Amerikan realizminin temsilcisi olduğu yazıyor. Benim gibi seyahat eden, yol üstünde kabataslak resimler çizen bir ressam. Hopper şöyle diyor: "Muhtemelen bilinçsizce büyük şehrin yalnızlığını resmetmek istiyordum." Yalnızlığı bilen bir ressam, bundan dolayı yalnız bir ressam, hâliyle de yalnızlığı resmetmekten başka çaresi olmayan bir ressam.

 *

Cevapsız Mektuplar’ın üzerinde bir de 14. Munhakdongne Yazar Ödülü ibaresi yer alıyor. Çağdaş/Modern Edebiyat anlamına geliyormuş Hyundae Munhak. Kitabın sonuna yazarla yayınevi çalışanının görüşmesinden ekledikleri kısmı da sevdim. Yazara dair daha çok şey öğretiyor. İki kız kardeş yazarmış meğer, evde çifte yazar var bir düşünün.

Jang Eun-Jin’in bu bölümde geçen kitap almakla ilgili şu sözleri de aklımda kalacak:

"Kütüphaneden kitap ödünç alıp okuduğum acemi yazarlık dönemlerimde fotokopi masrafından kurtulmak için elimle yazarak notlar aldığımı bilirim. Son zamanlarda satın aldığım kitaplar okuyorum, bu bile bana sanki zengin olduğum hissini veriyor. Kitabı ödünç alıp okuduğumda içindekileri de ödünç almış gibi oluyorum, satın alarak okuduğumda ise nedendir bilmem ama içindekiler de bana ait olmuş gibime geliyor."

 *

 KİTABIN KONUSU : (arka kapaktan alınmıştır)

Çantasına sadece bir kitap ve MP3 çalar atıp köpeğiyle birlikte evini terk eden Jihun, her gün başka bir motelde konaklayıp yolda karşılaştığı insanların hikâyelerini dinler. Geçici yoldaşlarının isimlerini öğrenmek yerine onları numaralandırır ve adreslerini not eder.  Bir zamanlar şair olmayı hayal eden komadaki arkadaşına şiirler okuyan 239; bir yanlış anlaşılma yüzünden her gün aynı hatta trenle yolculuk eden 109; intihar etmeye karar veren 32 ve daha nicesi… Jihun seyahati esnasında her akşam bu sayılardan birine mektup yazar, böylelikle onları teselli etmek, kendi deneyimlerinin kaydını tutmak ve yalnızlığından kurtulmak ister. Seyahatini bitirmesi kendisinden önce bir mektubun evine varmasına bağlıdır.

Jang Eun-jin “Cevapsız Mektuplar”da modern hayatın yalnız gezginlerine birlikte yolculuk etmeyi teklif ediyor. İletişim araçlarının gün geçtikçe arttığı buna karşılık hakiki paylaşımların azaldığı bir çağda başkalarını anlamanın ve bağ kurmanın kıymetini hatırlatıyor. Acıyla mizahın iç içe geçtiği bu eser umudun parıltısını satırlarında taşıyor.

*

Sözlerini anlamadığım bir pop şarkısı çalmaya başlıyor. Trene binildiğinde, metrodan farklı olarak, düşünceler derinleşiyor; anımsanan insanlar çoğalıyor. Genelde bu türden düşünceler, hatırlama denilen yöntemle geçip gidiyor. Tıpkı camın dışındaki manzaranın geçip gittiği gibi. Muhtemelen bunun nedeni, metronun geçim mücadelesi için kullanılan bir ulaşım aracı olduğundan daha kaotik ve kaba görünmesi; trenin ise aksine romantizm mücadelesi için kullanılan bir ulaşım aracına yakın olmasından dolayı insana daha rahat gelmesi idi.

O yaştaki herkes gibi 239 da gençliği ile umutsuzlukları arasında kalarak çile çekmekteydi. Sadece gençlik, kendi içinde salt güzeldi ama 239'un ağzından "umutsuzluk" denen kelime çıktığında, adeta bu aşırı umutsuzluğun dibini tatmış gibi oldum. O anda. 239'un yaşlarındayken kendi durumumu düşündüm. O zamanlar benim umutsuzluğum sadece bir taneydi. O da konuşurken kekelememdi. Ama bu bir tek umutsuzluğun sayısız umutsuzluğu, tangır tungur bir el arabası gibi sürükleyip getirdiğini o yaşta öğrenmiştim.

 

 

Mucit babamın daima söylediği bir söz var: "Geçmiş bugüne; bugün de geleceğe kurban gider." Tıpkı onun bu sözü gibi, kurban giden bugünüm, yarınımı göz kamaştırıcı bir biçimde aydınlatacak. Bu inançla mektubumu zarfa koyup iyice kapatıyorum.

 ⛵

"Vereceğin teselliden geçtim de bu fazla acımasız olmadın mı?"

"Sadece hayal gücümü konuşturdum o kadar."

 🛵

Son zamanlarda kitap okuyunca daha da yalnızlaşıp hüzünleniyor gibiyim. Bilhassa roman olduğundan böyle hissediyorum sanırım. Çünkü roman denilen şey insana dair bir hikâyedir. Genellikle birden fazla kişinin geçtiği bir hikâyedir. Sadece bir kişiden bahsedilen bir roman olsa belki ne yalnızlaşır ne de hüzünlenirim. Şöyle bir düşündüm de şimdiye dek sadece bir kişiden bahsedilen bir roman okumadım galiba. Muhtemelen böyle bir roman var olmayacaktır.

 🚙

Her ne kadar kusursuz olsan da zayıf bir tarafının olabileceğini düşündüm. Tam o sırada dikkatimi çeken oydu. Hayır, ona bakıp duran senin gözlerindi. Sevdalı gözlerdi. Senin de birisini sevebilecek, kalp taşıyan bir insan olduğunu o zaman ilk kez anladım. Böylece senin savunmasız, zayıf noktan; benim de hedefim belli oldu: kalbin.

 🚲

Kendime göre de ben çaresiz bir evlattım. Elbette edinmek istediğim bir yığın meslek, içimde bitmek tükenmek bilmeyen danslar ederek dönüp duruyordu.

 🚝

Maaşlarından avans alır gibi kendi mutluluklarını başkalarınınkine kıyasla daha öne alarak erkenden tüketenlerden bir farkları olmasa gerek. İnsanların her birine ayrılmış, belirli miktarda bir mutluluk varsa ve o mutluluğu kişi canının istediği yere koyabiliyorsa, böyle bir mutluğu öne koymak mı iyidir yoksa arkaya koymak mı? "Ben olsaydım arkaya koyardım," demek istiyorum birilerine.

 🚋

Bana bakıp duran o kızın yüzü soruyla dopdolu. Soruyla dopdolu olması bakımından kafamın içi de aynı durumda. Gelgelelim soru sorup cevaplamak için metro denilen yer uygun değil gibi.

 🚘

…insanlar işleri başından aşkın bir halde tavşanlar misali sadece önlerine bakarak koşuşturur. Yavaş kaplumbağa, şehirde asla birinci olamaz. Kaplumbağa kaplumbağadır, tavşan tavşandır. Kaplumbağa ancak tavşan tembellik yaptığında birinci olabilir. Masallardaki gibi. Masallar sadece gerçeği anlatır. Ne var ki üzücü olan şehre kadar gelip de tembellik eden tavşanın olmamasıdır.

🚊

Çantasına iğneden ipliğe her şeyi sokuşturan insan, seyahate çıksa da en az sokuşturduğu eşya kadar yorgunluğa ve strese maruz kalır. Sadece çantanın ağırlığı bile buna yeter. Yükten kurtulmak için çıkılan bir seyahat birden yükün ta kendisi oluverir.

Bu yıl okuduğum en unutulmaz kitap olarak buluyorum Cevapsız Mektuplar’ı. Yazısını da aceleye getiriyorum çünkü bu yılda tarihe geçsin, bu yıldan iz bıraksın istiyorum bloğumda :)

Keşke daha fazla alıntıyı buraya sığdırabilsem, keşke okuyacakların tadını kaçırmadan burada daha fazla şey anlatabilsem hakkında. Yine de bir düşünce var ki bana engel oluyor: Hakkında bir şeyler bilmek isteyecek kadar bilip gerisinden bihaber okumak en iyisi olabilir kitabı.

Dipnot: Kitap Okuma Buluşması için kahve seçimin en iyisi olmasa da sen en iyisisin :)